Onontkoombaar als je het over het Nederlandse rivierenlandschap hebt, zijn de dichtregels van Marsman: "Denkend aan Holland, zie ik trage rivieren door oneindig laagland stromen". Toch is het rivierengebied niet het icoon van het Nederlandse landschap in de zin dat het uniek is Noordwest-Europa. Wel is het Nederlandse rivierengebied reeds lang bewoond en vroeg, rond 1100, van een aaneengesloten bedijking voorzien. Wellicht hebben Nederlanders wel een rol gespeeld bij de bedijking van de Elbe en de Weichsel, maar daar zijn de deskundigen het niet over eens.
Kenmerkende landschapselementen van dit landschap zijn:
- de natuurlijke elementen: rivierduinen, oude stroomgeulen, stroomruggen, stroomdalgraslanden, ooibossen.
- de geschiedenis van het waterbeheer: bandijken en zomerkaden, uitwateringsluisjes, de wielen, dijkmagazijnen, de veerstoepen
- de geschiedenis van grondstoffenwinning: steenfabrieken, kleiputten
In het rivierengebied twee wandelingen in de Gelderse Poort, waar de Rijn in Nederland komt. Hier is de rivier zo kort mogelijk gehouden door dijken aan te leggen en bochten af te snijden. Nu zijn beide gebieden nadrukkelijk in beeld om in noodgevallen onder water te zetten. In de Ooypolder heeft de Rijn de rivier afgelopen jaren meer vrij spel gekregen, waardoor weer rivierduinen ontstaan. De onbekende Rijnstrangen aan de andere kant van de rivier, is de Rijn de afgelopen eeuwen steeds verder aan banden gelegd. Wel zijn de sporen van de rivier heel goed bewaard en sinds kort prachtig te beleven langs een nieuw wandelpad.