Overslaan en naar de inhoud gaan

Oorverdovend stil - Súdwest-Fryslân

foto
52.95948040437862, 5.4839210655302715
52.95948040437862, 5.4839210655302715

Wat is deze plek ongelofelijk saai. Oké, ik geef het toe: de beelden in het vierluik van deze rubriek blinken sowieso niet uit door variatie. Niet zo vreemd als je bedenkt dat 45% van het Nederlandse landoppervlakte buiten de bebouwing in beslag wordt genomen door weilanden. Dan kom je in ons vlakke land vaak uit op een groen vlak onder een hemel gescheiden door een kaarsrechte horizon. Ook hier, in het buurtschap it Heidenskip bij Workum, is dat het geval op deze zonovergote dag half mei. Niet alleen het beeld is saai, ook de andere zintuigen worden hier niet geprikkeld. Het is er oorverdovend stil. Geen gekwetter van vogels of gezoem van insecten. Geurende bloemen en grassen, zo ze er al zijn geweest, zijn al een week of twee geleden omgelegd door de maaibalk van een tractor.

Geen hooi meer te bekennen,  afgevoerd naar een boerderij hier kilometers vandaan. Daar staan de koeien die dit gras eten, maar hier nooit mogen komen. Sommige boeren zeggen dat ze niet  anders willen, dat ze zich er meer senang bij voelen. Tsja was will das Tier? Sla Harari’s meeslepende boek Sapiens er maar op na, hoe het selectieproces van 9 000 jaar steeds volgzamere dieren heeft opgeleverd. En de weidevogels en insecten? Die bezwijken onder de druk van schaalvergroting in de landbouw. Als je over heel Nederland alle vogels van boerenland netjes bij elkaar optelt is sinds 1990 een derde verdwenen. Maar de neergang begon al veel eerder. Gevoelige soorten zoals de grutto zijn daarbij gehalveerd en de gans rukt op. De berichten over het verdwijnen van insecten en wat  dat betekent voor insecteneters zoals de zwaluw zijn minstens zo alarmerend.

Nee om op deze plek iets te beleven moet je het met de verhalen van vroeger doen. In het noorden is de voorname boerenhoeve Groot-Welgelegen te zien, in het zuiden het schooltje van it Heidenskip. Er loeit geen koe meer of er zucht geen scholier. Beiden gebouwen zijn omgetoverd tot aangename woonsteden. Maar hun geschiedenis en die van het buurtschap is prachtig tot leven gebracht in Hylke Speerstra’s boek De Oerpolder. Vanaf dit voorjaar ook te beleven met de gelijknamige app die je meeneemt langs 13 verhalen op een bijna 20 km lange fietsroute vanaf station Workum, die ook goed te wandelen valt. Ook te beleven na afloop van het jaar Leeuwarden Culturele Hoofdstad.

 

Weidevogelreservaat it Heidenskip Staatsbosbeheer         Lekker veel grutto’s (foto: Wouter van der Vegt)

foto
Image
Kievit
Kievit
foto
Image

Wandelwijzer

De audiotoer Expeditie Oerdpolder is te beluisteren op de IZI travel app. Vanaf een smartphone is de tour t starten met onderstaande QR code. 

De route is ontworpen als fietsroute, maar valt ook goed te wandelen. Start bij station Workum, volg de route naar Branburren, it Heidenskip van 12 km. Vandaar 5 km teruglopen naar bushalte Koudummerzijl  of station Workum. Als je naar de bushalte loopt kom je langs weidevogelreservaat it Heidenskip met in het broedseizoen grutto's, tuureluurs en kemphanen.

Achtergrondinformatie

Informatie over de stand van boerenlandvogels in het Compendium voor de Leefomgeving 
Hylke Speerstra. 2008. De oerpolder: het leven achter de dijken. Atlas Contact, Amsterdam ISBN 9789025427696. 463 p
Yuval Noah Harari. 2017. Sapiens: een kleine geschiedenis van de mensheid. Thomas Rap, Amsterdam ISBN 9789400407930. 461 p.
Jantien de Boer. 2017. Landschapspijn: over de toekomst van ons platteland. Atlas Contact, Amsterdam. ISBN 9789045033907. 112 p.
Pim Vugteveen & Arjen van Hinsberg. 2017. Achteruitgang Insecten. Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag.

foto
Image
QR Oerpolder
QR Oerpolder
onderwerp
regio