Overslaan en naar de inhoud gaan

Fellini's herinneringen aan Rimini

foto
De net-niet-kus in het Fellini museum
De net-niet-kus in het Fellini museum

In de film Amarcord overspoelt Federico Fellini je met beelden uit zijn jeugd in Rimini. Wij gingen er naar op zoek in een mondaine badplaats  waarvan het Romeinse centrum bijna was vergeten. Het spiksplinternieuwe Fellini-museum is het slotstuk van een grondige opknapbeurt van de oude stad.

Verschenen in Wandelmagazine 2021-4

”Welke scènes herinner jij uit de films van Fellini?” vragen we aan onze vrienden. Het is zonder uitzondering die ene scène uit La dolce vita, waarin de wulpse witblonde Anita Ekberg tot haar heupen rond waadt in de Trevi-fontein. Dat beeld en de net-niet-kus in de fontein met de ideale latin lover Mastroianni, zijn bij onze vrienden blijven hangen. Vraag je het in Rimini, de geboorteplaats van Fellini, dan krijg je heel andere antwoorden. De bewoners uit de stad aan de Adriatische Zee bombarderen ons met beelden uit Amarcord, dialect voor “ah mi recordo” ah ik herinner mij. Het zijn jeugdherinneringen van Fellini aan zijn geboortestad. Met groot enthousiasme vertellen de bewoners over de volumineuze tabaksverkoopster Lucia, meestal ondersteund met weidse handgebaren die haar borsten verbeelden. Het lijkt wel of ze allemaal zo’n tabaksverkoopster hebben gekend waar ze opgewonden van werden. Gelachen wordt over de scene waarin oom Teo hoog in een boom zit en ”Voglio una donna”, blijft roepen. Hij wil alleen uit de boom komen als hij een vrouw krijgt. Anderen vertellen vertederd over de pluisjes die in het begin van de film rond dwarrelen in de stad, het teken dat de lente eraan komt.

foto
Image
Il Grand Hotel
Il Grand Hotel

Herinnering en inspiratie

“Ik word soms wanhopig als er weer een filmploeg de locaties van Fellini’s Amarcord wil vastleggen”, bekent Lydia Zoffoli van het regionale toerismebureau. “Die zijn er niet. Fellini wilde niet dat de werkelijkheid aan de haal ging met zijn herinneringen.” De meeste scènes zijn opgenomen in de Cinecittà, de grote filmstudio in Rome. Daar bouwde hij Rimini na, zoals hij het zich herinnerde. Niet zoals het was. We zijn nieuwsgierig naar de plaatsen die Fellini inspireerde bij het maken van Amarcord. We beginnen bij het Grand Hotel tegenover het strand. We gluren net als Titta, de alter ego van de 16-jarige Fellini, en zijn vrienden door de heg. Nee er wordt nu niet gedanst door de rijken. Het oogt nog steeds zo sjiek dat we er niet naar binnen durven. Dat is heel anders op de pier waar het strandpaviljoen nog steeds op houten palen in het water staat. De grote letters Rockisland zal Fellini wel nooit gezien hebben. Tussen stoere vissers met hun werphengels ligt, helemaal in haar eentje, een zongebruinde vrouw in een witte bikini. Zo uit een Fellinifilm weggelopen, lijkt het. Andere zonaanbidders hebben een plekje gevonden op het piepkleine stukje openbaar strand aan de voet van de pier.

Langs het havenkanaal, waar witte jachten bijna de laatste vissersboten hebben verdreven, lopen we van de drukke badplaats Rimini naar het oude Rimini. Voor we de oude stad bereiken, lopen we een zijstraat in om een blik te werpen op het geboortehuis van Fellini. Of beter de plek waar dat huis stond. Door de levendige rechte straten van de Romeinse stad gaan we verder langs Fellini’s oude middelbare school en de fotowinkel, die de filmer samen met zijn vriend Boninni dreef, voordat hij op zijn 19de naar Rome vertrok. En dan staan we plotseling op het majestueuze Plaza Cavour met de fontein waarop, in de film een pauw in een sneeuwbui neerdaalt en zijn verenpracht uitspreidt.

foto
Image
Cinema Fulgor
Cinema Fulgor

Fellini's droomboeken

Achter de schouwburg ligt het gloednieuwe Fellinimuseum, dat uit drie onderdelen bestaat. Het centrale punt is het fraaie glooiende plein dat nu het Plein der Dromen heet. De tentoonstellingsruimte in Sismondo, de kloeke burcht van bruine baksteen, is net geopend. De bioscoop Fulgor, waar Titta droomt dat hij zijn hand op de knie van de alom begeerde rode dame Gradisca legt, wordt nog verbouwd. Hier zullen binnenkort alle films van de maestro permanent te zien zijn. Op het plein en de plantsoenen wordt nog hard gewerkt. Hier is goed voor te stellen dat de oude stad tot een jaar of tien geleden verpauperd was. In de fraaie bronzen circusring midden op het plein, kijken ouders naar hun kinderen die als circuspaarden rondrennen. Wat een lol hebben die kinderen, we zouden wel willen blijven, maar gaan toch de burcht in. We leunen er tegen een reusachtig pluche beeld van Anita Ekberg en kijken beeldje voor beeldje naar haar net-niet-kus met Marcello. Het is een feest der herkenning. Verrassend is de zaal met Fellini’s droomboeken. Ze worden bladzij na bladzij voor ons opengeslagen. Op aanraden van zijn psychoanalyticus schreef hij zijn dromen op. Fraai zijn de felgekleurde tekeningen van Federico zelf. Ook hier veel rondborstige dames, die zo sterk contrasteren met zijn jongensachtige uitstraling van echtgenote Giulietta Masina. En ja, Jezus is er ook. U herinnert zich vast nog wel hoe het Jezusbeeld in de openingsscène van La dolce vita bungelt onder een helikopter. Het beroemde beeld hangt boven de ingang van de tentoonstelling.

foto
Image
Il Borgo
Il Borgo

Schriftelijke overhoring

Vol indrukken lopen we over de Romeinse brug en verlaten de oude stad en komen in het buurtje, waarvan de naam aanvankelijk de titel van Amarcord was: Il Borgo of eigenlijk E Borg in het Rimini’s dialect. De lage huisjes, waar ooit de vissers woonden, hebben allemaal verschillende kleuren. Op een gele muur prijkt de bepruikte kop van Donald Sutherland als Fellini’s Casanova. En hé kijk daar op die lila-muur scheurt de mysterieuze motorrijder uit Amarcord. Een wandeling door het buurtje is een soort schriftelijke overhoring van de Fellini-catalogus. Wij kunnen niet alles thuisbrengen. Misschien u wel.

De laatste etappe van onze bedevaart voert door een park in een voormalige rivierbedding en een slaperige buitenwijk naar de begraafplaats. Die ligt achter het spoor. In Amarcord moet de begrafenisstoet van Titta’s tante voor de spoorbomen wachten, maar wij kunnen onder het spoor doorlopen. Lang zoeken naar het graf van Federico, Giulietta en hun zoontje hoeven we niet, want Rimini is trots op haar beroemde stadsgenoot. Meteen links na de hoofdingang staat het imposante grafmonument. Een koperen driehoek balanceert boven een klein vijvertje. Het lijkt wel de boeg van de oceaanstomer Rex uit Amarcord waarvoor tutti Rimini in kleine bootjes de zee opvaart om “de grootste prestatie van onze regering” te bewonderen. Wel vreemd, deze keuze voor een boot. Fellini was bang voor water.

Amarcord

De film verbeeldt de herinneringen van Fellini aan zijn zestiende levensjaar in Rimini. De puber Titta verveelt zich in de klas, biecht zijn natte dromen op aan mijnheer pastoor over de rode dame Gradisca en over de tabakverkoopster en ruziet met zijn vader. Tijdens Mussolini’s bezoek klinkt de Internationale uit een kerktoren. Andere belangrijke gebeurtenis is het passeren van de oceaanstomer Rex en de dood van Titta’s tante.

 

foto
Image
Filmposter Amarcord
Filmposter Amarcord

Wandelwijzer

Wij liepen een stadswandeling van 8 km langs plekken uit Fellini’s jeugd in Rimini die hem inspireerde voor zijn film Amarcord. Start bij het Grand Hotel aan het strand. Eindpunt: begraafplaats Rimini. De route is met 1,5 km in te korten door vanuit Il Borgo de bus nummer 9 te nemen naar de begraafplaats Opstappen halte Matteotti, uitstappen halte Celle Cimiterio. Dezelfde bus 9 brengt je weer terug naar de stad. Google Maps routekaartje hieronder is te volgen op smartphone. De route is ook gratis beschikbaar in de app Wikiloc. Er is ook een Engelstalige audiowandelroute die te beluisteren is in de IZItravel app Scan onderstaande QR code op jouw telefoon om de tour te starten.

Bereikbaarheid

De nachttrein (slaapwagens tussen München en Bologna) brengt je binnen 24 uur vanuit Nederland in Rimini

Voorzieningen

Voor hotels, restaurants en andere bezienswaardigheden zie Visit Rimini

Meer informatie

Fellini Museum

Mooie Italiaanse website over Federico Fellini

foto
Image
QRcode Fellinis Rimini
regio