Dijkversterking, Dongeradeel

Wij staan op de voet van de reusachtige zeedijk bij het dorpje Moddergat. In het noorden klotst het bruinachtige water van de Waddenzee. Onder de schapenwolkjes zijn aan de horizon Engelsmanplaat (links) en het eiland Schiermonnikoog (rechts) te zien. Daartussen ligt de geul Zoutkamperlaag. Sinds de afdamming van de Lauwerszee in 1969 is de getijdenstroming heel wat kleiner geworden. Op het moment van fotograferen is het hoog water en staat het wad onder water. Op de drie andere foto’s zien we de enorme plak asfalt, die nodig is om de aanval van het water te weerstaan als dat opgejaagd wordt door de noordwesterstorm. De akkers en de huizen aan de zuidkant van de dijk zijn buiten zicht. De kruin van de dijk ligt op achtenhalve meter boven NAP. Vandaag is het water kalm en is het moeilijk voor te stellen dat het water tot de kruin van de dijk kan reiken. Even verderop bij museum ’t Fiskershúske staat op de dijk een grauw monument dat een ander verhaal vertelt.

Dat monument bestaat uit basaltblokken en betonplaten. Op de grote zuil in het midden staat in het Frysk: “A.D. 1883 kozen van deze plek 109 vissers met 22 schepen de zee. In een zware storm zijn 83 man en 17 schepen gebleven. Als de dood het schip betreedt, Dan is er geen ontkomen. O water, o onzeker element! De zee heeft gegeven, heeft genomen.” Rondom de zuil staan zeventien plaquettes, voor elk schip een. In het beton staan de namen en leeftijden van de omgekomen bemanning gegrift. L.A. Koudenburg van vissersboot W.L. 5 De Jonge Willem was slechts 24 lentes jong, zijn vader A.L. had de pensioengerechtigde leeftijd al bereikt. Ze verdwenen in de ijskoude golven van het water achter Schiermonnikoog. Het was de zwaarste voorjaarsstorm sinds mensenheugenis die ook elders langs de Nederlandse kust dood en verderf zaaide. De vissersvloot van Moddergat kwam de klap niet meer te boven. Tegenwoordig ligt de vloot in de haven van Lauwersoog.

Het monument, dat pas in 1956 is geplaatst, staat niet boven op de zeedijk maar op een groene trede aan de binnenkant. Je kunt goed zien dat toen de zeedijk 2 meter 30 lager was dan nu. In 1975 is de dijk op Deltahoogte gebracht en verzwaard aan de zeezijde. Maar bijna veertig jaar later voldoet deze aanpassing niet meer. Bij een onderzoek van Rijkswaterstaat in 2017 werd duidelijk dat deze dijk kwetsbaar is voor de stormen en waterstanden van de toekomst. De bekleding is te zwak en de stabiliteit van de dijk te klein. Waarschijnlijk zal nu ook de landzijde van de dijk gaan veranderen. Wat dat gaat betekenen voor Moddergat en zijn monument is nog niet duidelijk.